Thomas Sankara, DSK en vrouwenemancipatie

 Yassine Channouf

Het proces van Dominique Strauss Kahn kon een mooie gelegenheid zijn om na te denken over macht en vrouwen, twee zaken die vaak onlosmakelijk verbonden zijn. Hoewel zowel de tabloids als de grote kranten ervan smulden, was het proces een maat voor niets. De vrouw en haar positie in de maatschappij bleven onderbelicht, de perverse seksuele uitspattingen van DSK waren nu eenmaal belangrijker.

DSK was namelijk niet zomaar iemand. Hij was één van de machtigen der aarde. Hij stond aan het hoofd van de IMF, een instituut dat nog steeds veel derdewereldlanden in een wurggreep houdt. En het scheelde niet veel of DSK werd de president van Frankrijk, op papier één van de meest vooruitstrevende landen op aarde.

---

Dat we geen vrouwvriendelijkheid van het Mekka van het neoliberalisme, de IMF, moeten verwachten, lijkt haast een evidentie. Zo prees Christine Lagarde, de vrouwelijke opvolger van DSK, de recent gestorven Saudische koning Abdullah voor zijn vooruitstrevendheid op het gebied van vrouwenrechten. Het was geen 1 april-grap.

Die seksuele uitspattingen kan je echter niet loskoppelen van de manier waarop DSK naar vrouwen keek. Voor hem zijn vrouwen een wegwerpproduct, een commodity dat je kan uitproberen en inwisselen naargelang je behoeftes. Stel je voor dat zo een man president van een land als Frankrijk zou zijn geworden. Het scheelde weinig …

Het proces DSK was nog maar eens een bewijs dat 'we' goed verkeerd zijn als we denken dat we in het 'Westen' er zijn wat betreft vrouwenrechten. Dat thema wordt vooral aangehaald als het gaat over 'de islam', dat wordt gezien als een vehikel voor vrouwenonderdrukking in 'onze' 'westerse' maatschappij. De 'barbaarse' wetten van 'de islam' benadrukken 'onze' superioriteit, vooral op vlak van vrouwenrechten. En dus hoeven we niets meer te doen, want waar hebben vrouwen het zo goed als hier?

Maar in Griekenland bijvoorbeeld, in de bakermat van de democratie, in het land waar Europees links met veel hoop naar kijkt, zit er geen enkele vrouw in de nieuwe regering. In ons klein België, dat theoretisch gezien een enorm vooruitstrevende grondwet heeft, is de situatie niet veel beter. Niet alleen zijn vrouwen ondervertegenwoordigd in de machtsposities, ook verdienen ze over het algemeen minder voor hetzelfde werk. Het zijn niet degenen die zogezegd het luidst roepen om vrouwenrechten die er ook werkelijk iets aan doen. Het blijft vaak bij holle statements om de eigen superioriteit te onderschrijven.


Vandaag geloof ik meer dan ooit in de urgentie van het verwezenlijken van gendergelijkheid. Dat is niet zomaar gebeurd, maar het resultaat van een lang denk en –observatieproces. Ik heb veel te danken aan de vele sterke vrouwen in mijn omgeving. En ook aan een man in het bijzonder, Thomas Sankara. (Misschien ben ook ik onderheving aan die dynamiek van het sneller zaken aannemen van mannen dan van vrouwen, misschien?). 

Thomas Sankara was de president van Burkina Faso tussen 1983 en 1987. Hij probeerde het land te hervormen door onder meer de Franse invloed te beperken. Weinigen weten het, maar meer dan 10 Franse ex-kolonies betalen nog steeds een 'vergoeding' aan Frankrijk voor de geleverde koloniale 'diensten'. Die landen controleren zelfs hun eigen inkomsten niet. En de weinige dappere Afrikaanse leiders die hiertegen protesteerden vonden vaak vroegtijdig de dood. De Franse tentakels reiken zeer diep in Afrika.

Thomas Sankara inspireerde mij vooral door een lange speech die hij gaf op internationale vrouwendag in 1987. Daarin zei hij: "De revolutie en de bevrijding van vrouwen gaan hand in hand. We spreken niet over vrouwenemancipatie als een vorm van gulheid of omdat we plotseling meededogen hebben. Het is een noodzakelijke voorwaarde voor de triomf van de revolutie." Daarmee vatte hij zijn visie goed samen. De president van een arm Afrikaans land die een doorgedreven zogezegde 'anti-westerse' koers vaarde, was oneindig malen oprechter dan DSK, die bijna president werd van het 'Verlichte' Frankrijk.


Vandaag, op 8 maart, wil ik even die historische speech promoten, en zo mijn bescheiden steentje bijdragen aan de volwaardige emancipatie van vrouwen in onze nog steeds onrechtvaardige samenleving. 


*Een deel van die speech kan je vinden op deze link: http://www.themilitant.com/2011/7502/750249.html